هگل، افلاطون یا ارسطو (مواد مقدماتی 1)

به نام خداوند جان و خرد
بخش اول
از زندگانی‌نامۀ هگل، نوشتۀ تری پینکارد

Hegel: A Biography; Terry Pinkard; Cambridge University Press; 2000; p. 260:

Other reviews began to appear that only heightened the controversy surrounding Hegel's book. Some of the negative reactions were explainable as reactions to Hegel's own sharply polemical attacks on other philosophers in his and Schelling's Critical Journal of Philosophy. However gregarious Hegel's personality was in social settings, it also had a very aggressive side that clearly emerged from time to time in his writings. Indeed, when it came to such polemics, Hegel cut no corners and made no attempt to soften the blows he inflicted.

مرورهای دیگری ظاهر شد که فقط بحث پیرامون کتاب هگل را تشدید کرد. برخی از واکنش‌های منفی در مقام واکنش‌هایی به حملات شدید جدلی خود هگل به سایر فیلسوفان در مجلۀ انتقادی فلسفۀ او و شلینگ قابل توضیح بود. شخصیت هگل هر چقدر هم که در محیط های اجتماعی جمعی بود، جنبۀ بسیار تهاجمی نیز داشت که به‌وضوح هر از گاهی در نوشته‌هایش نمایان می‌شد. درواقع، وقتی نوبت به چنین بحث‌هایی می‌رسید، هگل هیچ گوشه‌ای را فرو نمی‌گذاشت و تلاشی برای کاهش ضرباتی که وارد می‌کرد نمی‌کرد.

In 1802, he had reviewed a piece by Jacob Salat (a Catholic Bavarian theologian and moralist, and an intimate of Jacobi's) in the Critical Jurnal of Philosophy, calling Salat, variously, "Bavaria's apostle," the self-appointed "Knight against the darkness," and accusing him of completely misrepresenting the Berlin Enlightenment (that is, Kant) and uttering only mistaken banalities about the Enlightenment itself. Salat had insisted against post-Kantian idealism that instead of its barren "formulas" (by which he surely meant Schelling's Naturphilosophie), we need instead the "spirit and not the letter."

در سال 1802، او قطعه‌ای از یاکوب سالات (الهیات‌شناس و اخلاق‌شناس کاتولیک باواریایی و از نزدیکان یاکُبی) را در مجلۀ انتقادی فلسفه مرور کرد که سالات را به انحای مختلف «رسول باواریا» [و] «شوالیه ضد تاریکی» خودگماشته نامیده بود و او را متهم می‌کرد که روشنگری برلین (یعنی کانت) را کاملاً نادرست معرفی می‌کند و فقط ابتذال‌های اشتباه دربارۀ خود آن روشنگری بر زبان می‌آورد. سالات ضد ایده‌آلیسم پساکانتی تأکید کرده بود که به جای «ضابطه‌ها»ی عقیم آن (که منظور او مسلماً Naturphilosophie شلینگ بود)، به «روح» نیاز داریم و نه «حرف».

Of that, Hegel sarcastically remarked, "Spirit, only not the letter, is Salat's cry, spirit, spirit, not the formulas, not a determinate concept," which, he said, just boils down to the idea that "for him, just hand-waving is what is most spiritual (das Geistigste), since in hand-waving there is the least such letter".

در مورد آن، هگل به طعنه گفت: «روح، نه حرف، فریاد سالات است، روح، روح، نه ضابطه‌ها، نه یک مفهوم معین» که به گفتۀ او، فقط به این امر خلاصه می‌شود که «برای او، فقط تکان دادن دست، معنوی‌ترین (das Geistigste) است، زیرا در تکان دادن دست کمترین حرفی وجود ندارد».

p. 264-265

Köppen and Salat had made it clear to the public that Hegel had broken with Schelling's views and taken idealism in a different direction, although neither of them approved of that new direction nor could they even agree about how it was to be characterized. In a later, famous review of the Phenomenology published in 1810, a former student of Hegel's at Jena, K. F. Bachmann, drove that point home, saying that it had always been a mistake to equate Hegel's and Schelling's views, that a "more precise look" at the essays published by Hegel in the Critical Journal of Philosophy showed that the two had always had differing points of view. Now, he said, they were almost "complete opposites".

کوپن و سالات برای عامه روشن کرده بودند که هگل از منظر شلینگ شکسته شده و ایده‌آلیسم را در جهتی متفاوت در پیش گرفته است، اگرچه هیچ یک از آنها آن جهت جدید را تصدیق نکردند و حتی بر سر چگونگی توصیف آن توافق نداشتند. در یک کتابگزاری معروف متأخر دربارۀ پدیدارشناسی که در سال 1810 منتشر شد، یک دانشجوی سابق هگل در ینا، K. F. Bachmann، این نقطه را به خانه رساند و گفت که همیشه اشتباه بوده است که دیدگاههای هگل و شلینگ را یکسان بدانیم و «نگاهی دقیقتر» به مقالاتی که هگل در «مجلۀ انتقادی فلسفه» منتشر کرد، نشان داد که این دو همواره دیدگاه‌های متفاوتی داشته‌اند. او گفت، اکنون آنها تقریباً «متضاد کامل» بودند.

[Briefe von und an Hegel; Band I: 1785-1812; Herausgegeben von Johannes Hoffmeister; Meiner; dritte 1969; S. 497:

Wenn man die Aufsätze beider Männer in dem Kritischen Journale der Philosophie, zu dessen Herausgabe sie sich vereinigten, genauer betrachtet, so entdeckt man schon damals die verschliedenen Charaktere derselben, die jetzt, nach Erscheinung des Systems der Wissenschaft, fast vollkommne Gegensätze bilden.

اگر کسی نگاه دقیق‌تری به مقالات هر دو نفر در مجلۀ انتقادی فلسفه بیندازد که برای انتشارش با یکدیگر همکاری کرده اند، حتی در آن زمان هم شخصیت‌های متفاوت آنها را کشف می‌کند که اکنون، پس از ظهور [کتاب] نظام علم، تقریباً متضادهای کاملی را می‌سازند.]

Hegel's work, instead, pointed the way to "a new epic in the history of philosophy", which would invite attacks on itself from both the Kantian and Schellingian camps, and, in a famous comparison, Bachmann said that if Schelling was the Plato of modem philosophy - a characterization that had already been widely applied to Schelling while he was at Jena - then Hegel was modem philosophy's "German Aristotle".(117) In a turn of phrase that was to prove prophetic, Bachmann said that Hegel's students, "suffused with the truth of the system", have set it as the "goal of their lives" to work together to bring about the "realization of the truths contained in his system", adding that that common effort must take "another, more practical path" than that taken by Hegel. (118)

کار هگل، درعوض، به روشی برای «حماسه‌ای جدید در تاریخ فلسفه» اشاره می‌کند که می‌تواند از هر دو لشگرگاه کانتی و شلینگی به خود فراخوان حمله دهد و در مقایسه‌ای معروف، باخمان گفت که اگر شلینگ افلاطون فلسفۀ جدید بود - توصیفی که قبلاً به طور گسترده برای شلینگ در زمانی که او در ینا بود به کار رفته بود - پس هگل «ارسطوی آلمانی» فلسفۀ جدید خواهد بود. (117) باخمان در نوبت عبارتی که قرار بود پیامبرانگی [هگل] را ثابت کند، گفت که شاگردان هگل، «آغشته با حقیقت نظام [فلسفی هگل]»، آن را «هدف زندگی خود» قرار داده اند که با هم کار کنند تا «تحقق حقایق موجود در نظام او» را به ارمغان بیاورند و افزود که این تلاش مشترک باید «مسیری دیگر، [یعنی] عملی‌تر» از مسیر هگل را در پیش گیرد. (118)

[S. 479

und um derentwillen man, wenn Schellingen gewissermaßen den moderen Plato, jenen mit größerem Rechte den deutschen Aristoteles nennen kann,

و به همین دلیل، اگر شلینگن را بتوان به نحوی افلاطون جدید نامید، دومی را با درستی بیشتری می‌توان ارسطوی آلمانی نامید.

Was uns aber selbst betrifft, so verehren wir in dem Verfasser unsern geliebten Lehrer, und wenn wir eine nicht oberflächliche Ansicht der Philosophie uns erworben haben, so bekennen wir frei, daß wir sie ihm verdanken, der uns dazu angeführt. Von der Wahrheit des Systems durchdrungen, haben wir es als das Ziel unseres Lebens festgesetzt, an der Realisierung desselben mitzuwirken, wiewohl auf einem andern mehr praktischen Wege. Denn wir philosophieren für die Unsrigen, das Vaterland und den Staat, die Philosophie soll belebenden Einfluß auf das Handeln zeigen, den Adel der Seele erwecken und uns lehren, wahr zu denken und schön zu handeln; das System ist eine Speise, die nur ein männliches und tapferes Gemüt nährt, ein verweichlichtes und gemeines geht darin unter.

اما تا آنجا که به خودمان مربوط می‌شود، معلم محبوب خود را در مقام نویسنده ارج می‌نهیم و اگر نگاهی غیرسطحی به فلسفه یافته ایم، آزادانه اعتراف می‌کنیم که مدیون کسی هستیم که ما را به آن سوق داده است. ما آغشته به حقیقت نظام [علم یعنی پدیدارشناسی روح]، مشارکت در تحقق آن را هدف زندگی خود قرار داده ایم، هرچند به شیوه‌ای متفاوت [و] عملی‌تر. چون ما برای مردم خودمان، وطن و دولت فلسفه می‌ورزیم، فلسفه باید در عمل تأثیری محرک داشته باشد، شرافت روح را بیدار کند و به ما بیاموزد که درست فکر کنیم و زیبا عمل کنیم. نظام [علم] غذایی است که تنها روحیۀ مردانه و شجاع را تغذیه می‌کند؛ روحیۀ زنانه و پست در آن گم می‌شود.]

117. See the excepts from Bachmann's review reprinted in Briefe, I , notes to # 155, pp. 498-498. See also Wolfgang Bonsiepen, "Erste Zeitgenossische Rezensionen der Phänomenologie des Geistes", p. 32-33. The entire review is reprinted in Oscar Fambach, Der Romantische Rückfall in der Kritik der Zeit, pp. 428-452. That Schelling was already being talked about as a modem Plato is supported by Henry Crabb Robinson's November 1802 letter to his brother, in which he speaks of going to hear Schelling's lectures, "hearing the modem Plato read for a whole hour his new metaphysical Theory of Aesthetick Or the Philosophy of the Arts". Edith J. Morley (ed.), Crabb Robinson in Germany: I800-I805: Extracts from His Correspondence), p. 117.

118 . See the reprint in Oscar, Der Romantische Rückfall in der Kritik der Zeit, p. 429·

117) ر.ک. به بازچاپ مستثنیاتی از کتابگزاری باخمان در Briefe، ج1، نکات ذیل بند 155، ص 498-498. همچنین ن.ک. Wolfgang Bonsiepen، "Erste Zeitgenössische Rezensionen der Phänomenologie des Geistes"، ص. 32-33.

کل بررسی در Oscar Fambach، Der Romantische Rückfall in der Kritik der Zeit، صفحات 428-452 تجدید چاپ شده است. این که پیشتر از شلینگ قبلاً چون افلاطونی جدید سخن گفته می‌شد را نامۀ هنری کراب رابینسون در نوامبر 1802 به برادرش تصدیق می‌کند که در آن از رفتن برای شنیدن سخنرانیهای شلینگ حرف می‌زند، "شنیدن روخواند افلاطون جدید طی یک ساعت تمام، نظریۀ مابعدالطبیعی جدید خود را دربارۀ زیباشناسی یا فلسفۀ هنر».

Edith J. Morley (ed.), Crabb Robinson in Germany: I800-I805: Extracts from His Correspondence), p. 117.

118) ن.ک. بازچاپ آن در کار Fambach، ص429.

بخش دوم
از نامه‌ها

Briefe von und an Hegel; Band II: 1813-1822; Herausgegeben von Johannes Hoffmeister; Felix Meiner Verlag; dritte Auflage 1969; S. 157:

Plato, von dem Sie vielen Aufschluß erwarten, wird Ihnen diesen gewiß gewähren; aber ebenso wichtig ist Aristoteles, den man wenig kultiviert, dessen Politik aber man doch mehr Gerechtigkeit hat widerfahren lassen.

افلاطون که از او انتظار اطلاعات زیادی دارید، مطمئناً این را به شما خواهد داد. اما ارسطو به همان اندازه مهم است که چندان پرورده نشده است، اما درحق سیاستش عدالت بیشتری مرعی شده است.

B.IV. Teil 2; S. 60

Hegel an Tholuck

[Friedrich August Gotttreu Tholuck (* 30. März 1799 in Breslau; † 10. Juni 1877 in Halle) ]

Berlin, den 3. Juli 1826
Daß ich einige Punkte antraf, die ich anders ansehe, ist etwas Natürliches; denn was Sie von dem kalten Boden verständiger Erfahrung sagen, worauf Aristoteles' Philosophie (S. 48) soll gestanden haben, kann ich z. B. nicht beistimmen; Arist[oteles] ist bei weitem mehr spekulativ als Plato.

اینکه به نکاتی برخورد کردم که نگاهم به آنها متفاوت است چیزی طبیعی است. برای آنچه شما دربارۀ زمین سرد بخردانه‌تر تجربه می‌گویید که فلسفۀ ارسطو (ص 48)* باید روی آن ایستاده باشد، نمی‌توانم مثلاً موافق نباشم که ارسطو به مراتب بیشتر از افلاطون نظری است.

*) ارجاع به کدام کتاب دارد؟