- ترجمۀ مرحوم استاد سیداحمد فردید از سطور آغازین مقالۀ «قول نیچه: "خدا مرده است"» از مارتین هیدگر
- خط آلمانی منحوس فراکتور، یک سخنرانی از هیدگر در سال ١٩٣٣
- درباره ادوارد تسلر و ترجمه بخش افلاطون کلیات تاریخ فلسفه او
- درباره ترجمه انگلیسی ایلیاد و ادیسه همر
- صرف فعل هستن در برخی زبانهای هندواروپایی (نیاهندواروپایی، اوستایی، سنسکریت، یونانی، لاتینی، هیتی)
- کتابشناسی تاریخ ادبیات یونانی
- هگل، افلاطون یا ارسطو (مواد مقدماتی 1)
- یک نمونه تصحیح متون یونانیان
- مختصری از تبار واژۀ گنجه/ غزنه/ خزینه
- Zollikoner Seminare
آخرین مطالب
امکانات وب
به نام خداوند پریروز و پسفردای تاریخ
نسبت, اسلام و خشونت, داعش
(به مناسبت جنایت بوداییان بر ضد اقلیت قومی-دینی روهینگیا در میانمار)
برای من اظهر من الشمس است که «این موجود دارای ذات حیوانی» یعنی انسان، برای دست آلودن به جنایت و حرامیگری، معطل دلیل، آن هم از نوع عقیدتی و دینی، نمی‌ماند.
اما این روزها با هر جنایتی که به دست حرامیان داعش انجام می‌گیرد، پای اسلام به میان آورده می‌شود و آن جنایت به نام اسلام نوشته می‌شود و وقتی می‌گوییم این اسلام نیست و تطابق و همداستانی‌ای با اسلام ندارد که اصولاً برای برقراری «قسط و عدل» در میان انسانها آمده است پاسخ می‌شنویم:
«همین که در کتاب شما و احکام جهاد آن، (ولو با مضمون اصلی تحریض و برانگیختن مسلمانان به دفاع از خود)، زمینه برای خونریزی و جنگ‌افروزی فراهم شده، انداختن آن جنایتها بر گردن این کتاب موجه و مجاز است».
شاید ارجاع به یکی‌دو نمونهٔ بیرونی تلنگری باشد بر کسانی که دلشان هنوز تاب حقیقت را دارد.
معروف است که مسیحیت «دین محبت» است و این حتی در قرآن کریم نیز آمده است:
ثُمَّ قَفَّيْنَا عَلَىٰ آثَارِهِم بِرُسُلِنَا وَقَفَّيْنَا بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ وَآتَيْنَاهُ الْإِنجِيلَ وَجَعَلْنَا فِي قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَرَحْمَةً وَرَهْبَانِيَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا كَتَبْنَاهَا عَلَيْهِمْ إِلَّا ابْتِغَاءَ رِضْوَانِ اللَّهِ فَمَا رَعَوْهَا حَقَّ رِعَايَتِهَا فَآتَيْنَا الَّذِينَ آمَنُوا مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ
ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﭘﻰﺩﺭﭘﻰ ﺁﻭﺭﺩﻳﻢ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﻋﻴﺴﻰ ﭘﺴﺮ ﻣﺮﻳﻢ ﺭﺍ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻳﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺍﻧﺠﻴﻞ ﻋﻄﺎ ﻛﺮﺩﻳﻢ ﻭ ﺩﺭ ﻗﻠﺐ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻭ ﭘﻴﺮﻭﻯ ﻣﻰﻛﺮﺩﻧﺪ ﺭأﻓﺖ ﻭ ﺭﺣﻤﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻳﻢ ، ﻭ ترسامنشی‌ای ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﺰﺩ ﺧﻮﺩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﻘﺮﺭ ﻧﻜﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻳﻢ ، ﻭﻟﻰ [ﺧﻮﺩ ﺁﻧﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ] ﺑﺮﺍﻯ ﻃﻠﺐ ﺧﺸﻨﻮﺩﻯ ﺧﺪﺍ [ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﻭﺍﺟﺐ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ] ، ﺍﻣﺎ ﺁﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪﻭﺩ ﺧﻮﺩﺳﺎﺧﺘﻪ ﺭﺍ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﺮﺩﻧﺪ ؛ ﭘﺲ ﭘﺎﺩﺍﺵ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻧﺪ ، ﻋﻄﺎ ﻛﺮﺩﻳﻢ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻨﺪ.
(حدید، ۲۷؛ نرم‌افزار حبل‌المتین با تغییر)
در متن انجیل هم تصریح شده:
Matt, 5:
38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη, ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ καὶ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος.
39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν μὴ ἀντιστῆναι τῶ πονηρῶ· ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα [σου], στρέψον αὐτῶ καὶ τὴν ἄλλην·
۳۸: شنیدید که گفته‌شده چشم دربرابر چشم و دندان دربرابر دندان
۳۹: و من به شما می‌گویم دربرابر بدکار ایستادگی نکنید ولی کسی که سیلی بر راست گونه‌ات زد آن دیگر را هم برایش بچرخان
Matt, 5:
43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη, ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ μισήσεις τὸν ἐχθρόν σου.
44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑμᾶς,
۴۳: شنیده اید که گفته‌شده همنوعت(۱) را دوست بدار و بر دشمنت خشم گیر
۴۴: و من به شما می‌گویم دشمنان خود را دوست بدارید و نماز برید آنان را که بدخواه شمایند
Matt, 7:
12 πάντα οὗν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, οὕτως καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς· οὖτος γάρ ἐστιν ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται.
«پس هر آنچه می‌خواهید که مردم برای شما بکنند همان را خودتان برایشان بکنید زیرا این شریعت و [دستور] پیامبران است».
(در متن «فرقان‌الحق» که ظاهراً در تحدی قرآن کریم از منظری مسیحی در سال ۱۹۹۸ نوشته شده نیز مکرراً بر دین محبت بودن مسیحیت و‌از این نظر برتریش بر اسلام تأکید شده است؛ چنانکه در سطر ۱ باب ۲ که «محبت» نام دارد آمده: «یا اهل البغضاء من عبادنا الضالین! إسمعوا و عوا: إن المحبة سُنّتنا»)
حال رفتار تابعان این پیامبر رحمت را در طول تاریخ ببینید که دادگاههای تفتیش عقاید و جنگهای صلیبی دو قلم از اقلام محبت‌گستری آنان است (بررسی رفتار مبلغان مذهبی در مستعمرات، خود صفحاتی سرشار از خون و کثافت است).
در مذهب بودا هم باز همین خصوصیت وجود دارد.
اصل مذهب بودا بر پوچی دنیا و مافیها و رهاشدن از دلبستگی به آن و چندو‌چون درباب موضوعات دنیایی است.
چند قطعه از کتاب «سرود تقوا»
dhammapada
که کانونی‌ترین کتاب در «کانون پالی» که خود قدیمترین مجموعه آثار بودایی و منسوب به خود بوداست نقل می‌کنم (۲):
pare ca na vijānanti mayaṃ ettha yamāmase
ye ca tattha vijānanti tato sammanti medhagā (DhP, 6)
پاره‌یی نمی‌دانند که این‌جا به نیستی می‌رویم [یا: مهار بایدمان]
آنان گر این بدانند، ستیزه بگذارند.
Sabbapapassa akaranaj
Kusalassa upasampada
Sacittapariyodapanaj
Etaj buddhana sasanaj (DhP, 183)
نکردن هرگونه بدی،
فرافکنی نیکی به هم،
پاکسازی دل خویش،
اینها است سخن‌آموزهٔ بودایان.
jayaj veraj pasavati dukkhaj seti parajito
upasanto sukhaj seti hitva jayaparajayaj (DhP, 201)
پیروزی کین به بار آورد، با رنج نشیند فرومانده‌ازپیروزی،
آرام، خوش نشیند آنکه رها کند پیروزی و فرومانی‌ازپیروزی را
kodhaj jahe vippajaheyya manaj
sajyojanaj sabbam atikkameyya
taj namarupasmim asajjamanaj
akibcanaj nanupatanti dukkha (DhP, 221)
خشم را به دور افکن، منی را رها کن، بر همهٔ یوغها چیره شو؛
دلبستهٔ نام و روی مباش که ناچیزی را رنجی به دنبال نیفتد.
با تأملی اندک در این گفتارها روشن می‌شود که خشونت, در این آیین هیچ جایی ندارد و نسبت, آیین بودا و خشونت, از مسیحیت نیز بعیدتر است ولی باز هم می‌بینیم که خشونت, در میان بوداییان دست کمی از مسیحیان ندارد چنانکه در زمان خود ما در میانمار، نهایت سبعیت و خشونت, حیوانی با اقلیت قومی-مذهبی روهنگیا چنگ و دندان نشان داده است.
حال با این اوصاف باز سخن نخست خود را تکرار می‌کنم که جز از سر نادانی و‌انسان‌نشناسی نیست که گمان بریم «این موجود خونریز تباهکار» معطل توجیهی عقیدتی برای ستمکاری و درنده‌خویی می‌ماند بلکه این از صفات ذاتی اوست مگر اینکه عقیده و اندیشه‌ای او را از این کار باز دارد.
—————————————————
۱) در متن هست πλησίον به معنی لفظی «نزدیک» که تحت لفظی در زبانهای اروپایی آن را «همسایه» ترجمه کرده اند (لاتینی proximo: اقرب، نزدیکتر) اما این لفظ خود گزارش یونانی واژهٔ عبری רע (رَع) است به معنی همنوع (گرچه معنی همسایه نیز دارد) چنانکه در بخشی از ده فرمان می‌خوانیم:
سفر خروج، باب ۲۰، بند ۱۷:
לֹ֥א תַחְמֹ֖ד בֵּ֣ית רֵעֶ֑ךָ לֹֽא־תַחְמֹ֞ד אֵ֣שֶׁת רֵעֶ֗ךָ וְעַבְדּ֤וֹ וַאֲמָתוֹ֙ וְשׁוֹר֣וֹ וַחֲמֹר֔וֹ וְכֹ֖ל אֲשֶׁ֥ר לְרֵעֶֽךָ
لو تحمید بیت رعک، لو تحمید ایشث رعک و عبدو و اماثو و شورو و حمیرو و کل اشر لرعک
«چشم نداشته باش به خانهٔ همنوعت، چشم نداشته باش به زن همنوعت و کارگرش و کنیزش و گاوش و خرش و هر چه از آن همنوعت است».
۲) از این اثر مهم ترجمهٔ خوبی به پارسی به قلم محقق برجسته و سختکوش متون بودایی، «ع. پاشایی» (عین‌الله عسکری پاشایی) با کتابشناسی: راه آیین (دمه‌پده)، ع. پاشایی، انتشارات نگاه معاصر؛ با ضمایم و حواشی بسیار مفید به چاپ رسیده است.
ترجمهٔ من اما بر پایهٔ ترجمهٔ واژه‌کاوانهٔ وبگاه زیر است. در این ترجمه سعی کرده ام ریشه‌شناسی را نیز از نظر نیندازم.
عنوان اصلی کتاب dhammapada است به زبان پالی و از دو جزء تشکیل یافته: dhamma که همان
धर्म dhárma
در زبان سنسکریت است همریشه با «داشتن» پارسی به معنی نگهداری و محافظت است (نگهداشت، درخور نگهبانی، داشتنی). این واژه را که دارای معنای اصطلاحی بسیار گسترده‌ای است با توجه به متن «تقوا» گزارش کرده ام.
لفظ pada نیز خالی از ابهام نیست. معنی لفظی‌اش «پا» است (و البته همریشه با «پا») ولی نیز در مواردی به معنی واحد اندازه‌گیری شعر نیز هست (و بسیار شبیه «بیت» عربی).
سرودهای ریگ‌ودا را به ۳۹۸۳۱ عدد pāda که معادل مصرع است تقسیم کرده اند (به نقل از ویکیپدیای انگلیسی).
در واژه‌نامۀ سنسکریت، ج۲، مرحوم جلالی نائینی، ص۵۶۶ آمده pada: مصراع و در ص۶۴۶ آمده: pāda: خط، سطر.
عرفاً در عربی «بیت» را خانه و مصراع را «لنگۀ در» ترجمه می‌کنند در حالی که اصل معنی مصراع عدیل، همتا و همپایه است و یکی از معانی مجازی ولی معمولتر آن لنگۀ در است.
ما را در سایت تجربۀ تفکر دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : 3denkenserfahrung0 بازدید : 175