به نام خداوند جان و خرد
نامهای شاهانشاهان هخامنشی و معنی آنها
۱) کوروش, دوم ( کوروش, بزرگ)
ریشهٔ این اسم محل بحث است. برخی حتی احتمال عیلامی یا کاسی بودن آن را داده اند.
استاد رضایی باغبیدی آن را از بن ku به معنی کشتن با پسوند ru که اسمساز است و باهم به معنی جنگنده دانسته است.*
۲) کمبوجیه/ کبوجیه
ریشه نامشخص
تنها احتمال ممکن کم+بوجیه از ریشهٔ baug یعنی نجات و به معنی کمرستگارشدنی باشد که نامی درخور فرزند نیست. ناگفته نماند این هم نام پدر و هم نام فرزند کوروش, است. (احتمال ارتباط با نام قوم کامبوج هم داده شده است)
۳) داریوش = داریه+وهوش= دارای نیکی
۴) اردشیر= ارته+خشثره= شاهی صالح
۵) خشایارشا= خشیه+ارشن (خشَیارشن)= شاهنرینه، شاه مذکر
سنجیدنی با سیاورشن= نرینهٔ سیاه
۶) ارشامه= ارشه+امه= نرینهٔ نیرومند
دو نام دیگر نیز گفتنی است، یکی هخامنش و دیگر ویشتاسپ:
۷) هخامنش= هخ+منش= رفیق+منش
از ریشهٔ هک به معنی پیوستن و همراهی که معنی دوستی هم دارد.
ساخت هخامنش مغلوب ساخت فیلسوف است (اندیشهدوست، دوستاندیش)
۸) ویشتاسپ=وئش+اسپه= آمادهاسب
(فعل وَئِس در اوستایی به معنی آماده بودن و پذیرفتن است).
پانوشت:
*) د. ت. پاتز D. T. Potts در مقالهٔ «کورش کبیر و پادشاهی انشان» مدعی شده کورش اصالتی عیلامی داشته و داریوش وارث پسر او کبوجیه، او را پارسی نمایانده و خود را به خاندان او متصل کرده است و نام کوروش, پارسی نیست چنانکه محتمل است نام چیشپیش نیای بزرگ کوروش, یا کورَش هم ایرانی نباشد.
منابع:
1) Old Persian, Roland Kent
۲) «دربارهٔ نام کوروش,»، حسن رضایی باغبیدی (در کتاب «کوروش و ذوالقرنین).
۳) «کورش کبیر و پادشاهی انشان» در کتاب «پیدایش امپراتوری ایران» (آخرین یافتهها)، ترجمهٔ کاظم فیروزمند.
تکمله:
عدهای از محققان با توجه به شواهد تاریخی و نیز نیافتن ریشهشناسی هندواروپایی قطعی برای اسمهای کوروش و پدرش کبوجیه(۱) و نیایش چیشپیش(۲) آنان را نه پارسی و هخامنشی که ایلامی دانسته اند.
از جمله ایرانشناس برجسته ریچارد نلسون فرای در مقالهٔ زیر:
Frye, Richard Nelson, 2003, Cyrus was no Achaemenid, In: Cereti, Carlo et al. (eds.) Religious themes and texts in pre-Islamic Iran and central Asia.
اصل مقاله:
و د. ت. پاتز D. T. Potts در مقالهٔ «کورش کبیر و پادشاهی انشان»
اصل مقاله:
پانوشت:
1) Old Persian Kambūǰiya, Greek Καμβύσης
2) Teïspes (from Greek Τεΐσπης) Old Persian: Cišpiš
تجربۀ تفکر...
ما را در سایت تجربۀ تفکر دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : 3denkenserfahrung0 بازدید : 164 تاريخ : شنبه 17 آذر 1397 ساعت: 1:45